- СУСÆГЦЫД
-
Бафидыдæй цалдæр боны куы рацæуы, уæд къухылхæцæг æмæ æмдзуарджын сиахсы акæнынц йæ каистæм. Уазджыты ахонынц хицæн уатмæ æмæ, фысымтæн сæ фадат куыд амоны, афтæ сæ сбуц кæнынц. Сиахсы къафеттытæй чызджыты, сылгоймæгты зæрдæтæ балхæнынц. Саразынц хъазт, фæцин кæнынц.Фысымты хистæр – сыхаг, уæздан адæймаг, уазджыты карæн кæнæ чысыл хистæр, гаджидау рауадзы Хуыцауы тыххæй, Уастырджийы тыххæй. Æртыккаг гаджидау вæййы дыууæ æрыгон уды цæрæнбоны тыххæй. Уый фæстæ сиахс къухылхæцæг, йе та йе ‘мдзуарджынимæ, кæнæ, уыдон йемæ куы нæ вæййынц, уæд та йе ‘мбæлттæй дыууæимæ бацæуынц хæдзары хистæр сылгоймæгтæм, æфсинтæм. Æфсинтæ сын нуазæнтæ раттынц. Хæдзары хистæр сылгоймаг йæ нуазæн саккаг кæны сиахсæн. Уый дæр æмæ, йемæ чи æрбацыд, уыдон дæр сæ агуывзæтæ фæстæмæ афтидæй нæ раттынц: йæхицæн хæсыл чи цас нымайы, уыйас дзы æхца сæвæрынц.Уыцы æхца у ном ссарыны, æрхъуыдыйы тыххæй.Сиахсы къафеттæ сылгоймæгтæн, æфсинтæн байуарынц. Уыдон фæарфæтæ кæнынц: «Ацы къафеттæ куыд адджын сты, афтæ адджын цард фæкæнут зæронды бонмæ адæмы æхсæн» æмæ афтæ дарддæр.Сусæгцыды сиахс чындзæн ахæссы къухдарæн.Сиахс æмæ йе ‘мбæлттæн æхсæвы чызджы хæдзары баззайын не мбæлы. Цыфæнды æнафон дæр уæд, уæддæр сæхимæ рацæуынц; кæд сын ацæуыны фадат нæй æмæ сын фысымтæ ис, уæд та уыдонмæ баззайынц.кæс ИРОН ÆГЪДÆУТТÆ
Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.